Woestijnmoeders
Woestijnmoeders, vrouwen die in de 4e en 5e eeuw in de woestijn van het Midden-Oosten leefden. Ze leefden in monastieke gemeenschappen of in eenzaamheid. Door de tijd heen zijn er telkens ‘woestijnmoeders’ geweest. Wijze vrouwen die leefden met God en leiding gaven in een christelijke gemeenschap. Misschien ben jij wel zo’n woestijnvrouw?
Er zijn veel mensen die in de bergen leven
alsof ze in de stad zijn
en ze verdoen hun tijd.
Het is mogelijk alleen te zijn in je diepste zelf
ook als je te midden van veel mensen leeft
en het is mogelijk voor degene die alleen leeft,
te zijn in de wirwar van eigen gedachten.
Amma Syncletica
We kennen niet zoveel woestijnmoeders: Amma Syncletica, Amma Sarah en Amma Theodora zijn er drie waar we iets meer van weten. Amma Syncletica werd geboren in een rijke christelijke familie in Alexandrië en weigerde te trouwen om zich zo volledig aan God te wijden. Ze gaf haar erfenis aan de armen en leefde in een crypte om zich te richten op gebed. Vrouwen kwamen naar haar voor spiritueel advies. Haar verlangen was in stilte te blijven en tegelijk werd ze geroepen als leraar. Ze probeerde de deugden van Christus te stimuleren door “zelfbewustzijn aan te moedigen, om onze passies en verlangens te begrijpen en ze te zuiveren.” Haar leven werd gekenmerkt door pijn, tegelijk werd ze ongeveer tachtig en gebruikte ze haar eigen pijn om het lijden van Christus beter te begrijpen. Haar lessen zijn opgenomen in de “Sayings of the Desert Fathers” en de “Lausiac History”.
Amma Sarah pakte de genderdiscussie waar we midden in zitten toen al op. Waarschijnlijk waren er nog veel meer woestijnmoeders maar over hen is niets of niet veel bekend, meestal werd er namelijk geschreven door mannen, voor mannen. Deze vrouwen waren voorbeelden voor anderen, leefden hun geloof en hadden leidende rollen in hun gemeenschappen. Je kunt meer over hen lezen in: Laura Swan –The Forgotten Desert Mothers en Mary C. Earle, The Desert Mothers. Beide vrij te lezen via Internet Archive.
Hild of Whitby
Door de tijd heen zijn er telkens ‘woestijnmoeders’ of woestijnvrouwen geweest. Wijze vrouwen die leefden met God en leiding gaven in een christelijke gemeenschap of op een andere manier hun stem lieten horen. Soms leefden ze in de marge, in de stilte, in niemandsland. Een voorbeeld van een vrouw in het centrum is Hild of Whitby (614-680), zij pionierde, gaf leiding aan kloosters en was gastvrouw van de synode van Whitby.
Een stukje uit de Hild liturgie van de Northumbria Community:
Laat me de juiste plaats zien
geef me de taak die past
Geef me een willend hart.
Mag ik gelijk zijn aan wat U van mij hoopt
Als ik zwak ben
Geef me dan alleen wat ik kan dragen
Als ik sterk ben
Laat me niet terugdeinzen als ik uitgedaagd wordt
dat het me juist de kracht zal geven
of veiligheid voor mijn geest.
Foto: Hild icon, Durham Cathedral, Ingeborg te Loo, 2022
Vrouwen nu
Graag maak ik ruimte voor de verhalen van deze ‘woestijnmoeders’, om geïnspireerd te worden, om te leren van hun leven met God en met mensen. Als docent aan theologische opleidingen, in het begeleiden van kerken en als mede initiator van netwerk Gelijkwaardig leiderschap (voorheen Vrouwentheologen) van MissieNederland heb ik veel verhalen gehoord van vrouwen die op zoek zijn naar plekken waar zij hun roeping vorm kunnen geven. Graag maak ik ruimte voor ‘woestijnmoeders’ in deze tijd, theologen en voorgangers die op zoek zijn naar hun plek in de kerk en trouw willen zijn aan hun roeping! Graag ga ik in gesprek met kerken die zoeken naar mogelijkheden hoe vrouwen meer ruimte te geven in leiderschap.