Deze zomer in New York. Een rondvaart rond Manhattan in de hitte. Indrukwekkende tour rond de stad. En natuurlijk het Vrijheidsbeeld. Groot, indrukwekkend, toeristisch. Dus hier een andere beeld vanuit het High Line Park. De moeder van de ballingen heet je welkom, wijst je naar vrijheid. Welke vrijheid?
Is vrijheid het ultieme?
Is niet iedereen op zoek naar mensen om zich heen? Gaat het niet om vrijheid en verbinding? Om samen en alleen? Zijn dit twee tegenovergestelden of is het als eb en vloed? Samen kan niet zonder alleen. Vrijheid kan niet zonder verbinding.
Waar gaat het niet om: Vrijheid is geen uitgebreideld individualisme, het gaat niet om dikke ego’s of doen waar je zelf zin in hebt. Alleen zijn is niet leven voor jezelf, niet anderen buitensluiten, niet leven in sociale eenzaamheid.
Solitude
Wat kan het wel zijn? Solitude, een mooi engels woord laat hier iets van zien: solo, solide, attitude. Vaak wordt solitude vertaald met eenzaam, misschien is het beter te vertalen met innerlijk – zelfgekozen – alleen zijn. Leven in verbinding met jezelf. Stevigheid van binnen. Beweging naar binnen. Bewust zijn wat er in – en met jezelf gebeurt, in je ziel.
Stabilitas
In het vroege kloosterleven was naast gebed, stilte en eenvoud, stabilitas een belangrijke waarde. Meditatie, contemplatie en stilte zoeken betekent in het centrum blijven, in je hart blijven, met God blijven. En dat is in vrijheid alleen zijn ook. Niet weglopen voor van alles en nog wat. Niet vooroverhangen om het een ander naar de zin te maken – en jezelf een goed gevoel te geven. Hier is alleen zijn voor nodig, uithouden met jezelf. Dat wat je af leidt weg houden. Dan kun je beter ontdekken wat er in je speelt. En wat er echt toe doet: je bewustworden van de aanwezigheid van God.
Jezus is met zijn discipelen in gesprek nadat Hij hen de voeten gewassen heeft. Een van zijn meest persoonlijke en bewogen gesprekken. En daarin zegt Hij:
Zoals Jezus in zijn Vader is, zo ben jij in Mij en Ik in jou.
Met jezelf zijn
En daar is alleen zijn, – op en met – jezelf zijn voor nodig. Dan kan Christus in jou aan het werk. In jouw ziel bij jou aan tafel. Hij is er om samen met jou de kamer van je leven op te ruimen, samen het stof afnemen, het licht aan doen in donkere hoeken van je leven, samen tafel dekken en brood en wijn delen. Dan verwerk je samen met Jezus wat er in jou en om je heen gebeurt.
En als je dan aan tafel zit met Jezus ontdek je meer. Het heeft alles te maken met liefde. Jezus die ons lief heeft, zoals zijn Vader Hem lief heeft. Blijf in zijn liefde is de uitnodiging. Dan kun je verbinding met God ervaren. Zijn in God die oneindig liefde is, Alleen in Gods liefde, in de gemeenschap van Vader, Zoon en Geest.
Op vakantie kwam ik dit beeld tegen: Een Armless figure, verbonden met een foto van een open kinderhand. Het beeld raakte me vanwege de heldere en vitale kleuren, de voeten die stevig op de grond staan, een lijf wat is en staat. Nu even niet de handen uit de mouwen steken en je hoofd gebruiken. Geborgen in de palm van de zachte kinderhand. De hand van God. Zonder armen en hoofd – in gebrokenheid- blijft dit een stevig beeld: benen, buik en ruggegraat. Het legt zo voor mij de nadruk op zijn, mezelf zijn, soms even zonder denken en doen. Geborgen zijn in God. Alleen in Gods liefde.
Zo is van binnen alleen zijn, innerlijke eenzaamheid geen vlucht uit de wereld, maar juist vrijheid, innerlijke vrijheid.
Innerlijk alleen zijn is meer dan zomaar alleen zijn. De eerste kloostergemeenschappen bestonden uit individuen die zich terugtrokken uit hun dagelijks geroezemoes, zoekend naar God, luisterend naar de Geest die in hen woonde. Zo is van binnen alleen zijn, innerlijke eenzaamheid geen vlucht uit de wereld, maar juist vrijheid, innerlijke vrijheid. Alles wat er niet toe doet kan worden losgelaten, alleen wat echt er toe doet blijft: het zoeken naar liefde van God, het zoeken naar wie je ten diepste bent als schepping van God, het zoeken naar de vrede van Christus.
Dan ontdek je dat innerlijke eenzaamheid een geschenk is. Het geschenk van innerlijk alleen kunnen zijn is vrijheid. Een vrijheid die groeit in de loop van de tijd. Vrij van wat er om je heen van je gevraagd wordt, vrij van waar je aandacht naar toe glijdt. Alleen zijn is een oefening in innerlijke vrijheid en als deze vrijheid zich ontvouwt kunnen we de wereld, de mensen om ons heen volop liefhebben.